ALTIN ŞEHİR DİNAR’IN MİMARI
BİR MASAL ADAM
(Dinar’ın Mimarı Bayram Ali Veziroğlu)
Masal adamlar vardır, unutulmaz. Onların öyküsü masal kahramanları gibi efsaneleştirilerek sonraki nesillere aktarılır. O’nun için “Masal Adam” tabirini, çocukluk yıllarına uzanan gözlem ve duygularına sarılarak Dinarlı şair ve yazar Nedret Gürcan kullanıyor.
Değerli şair ve yazar Nedret Gürcan’ın, ‘Masal Adam’ı yine onun ifadesiyle Dinar’ın Mimarı… Çağdaşlaşmanın, gelişmenin, kasaba havasından şehir havasına geçişin, yani güzelliklerin adamı… Diğer bir söyleyişle dilden düşürmediğimiz “Altın Şehir Dinar” öyküsünün başkahramanı…
Dinar’da 16 yıl belediye başkanlığı yapmış olan Merhum Bayram Ali Veziroğlu’dan bahsediyorum. Veziroğlu, ilk belediye başkanı olduğu 1942 yılından sonra 1954 yılına kadar üst üste üç dönem( 1942-1946; 1946-1950; 1950-1954) belediye başkanıdır. Üçüncü döneminde görev süresi bitmeden 2 Mayıs 1954 Genel Seçimlerinde CHP’den Milletvekili adayı olmak için belediye başkanlığından istifa eder, fakat kazanamaz. Belediye başkanlığına geri dönme de söz konusu olmadığı için, kalan süreyi Belediye Meclis Üyesi Ali Rıza Karakaya belediye başkanı olarak tamamlar.
Bursa’ya giden, orada ticari hayata atılan Bayram Ali Veziroğlu, 1968 yılı mahalli seçimleri yaklaşırken dördüncü kez belediye başkanı yapılmak üzere zorla ikna edilerek Bursa’dan Dinar’a getiriliyor. 2 Haziran 1968 tarihinde yapılan yerel seçimde yine CHP’den belediye başkanıdır. Hizmetlerine kaldığı yerden dört elle sarılır, ancak hizmet süresini bitiremeden 15. 12 1973 tarihinde Hakka yürür. Cenazesi yeniden kurduğu Dinar Belediye Bandosu’nun ve kadirşinas Dinar halkının katılımı ile törenle kaldırılır.
Dinar’a ilkokul üçüncü sınıf öğrencisi iken 1963 yılında geldiğimiz halde, rahmetli Bayram Ali Veziroğlu’nu çok tanımam. Ancak eskiden beri bulunduğum ortamda ne zaman Dinar üzerine bir söz açılsa Bayram Ali Veziroğlu ve hizmetleri gündeme gelir ve orada bulunanların, yani Bayram Ali Veziroğlu’nu tanıyanların onu hayırla andıklarına şahit olurum.
Ben de çok Dinarlı gibi bayram Ali Veziroğlu’nun Dinar’a büyük hizmetler ettiğini şair ve yazar Nedret Gürcan’ın yazılarından derli toplu öğrendim. Son olarak Dinar üzerine yaptığım bir araştırma nedeniyle, kendileriyle sohbet ettiğim her esnaftan -aynı partiden olsun olmasın, sevsin sevmesin- Bayram Ali Veziroğlu’nu Dinar’ın mimarı olarak değerlendirdiklerini ve hayırla yâd ettiklerini gördüm. Sohbet ettiğim insanlardan bir efsane kahramanını dinledim. O yüzden özellikle ve özenle “Masal Adam” tabirini kullanan Nedret Gürcan Bey’in kullanmak istemediği tabiri rahmetli Bayram Ali Veziroğlu için ben kullanmak istiyorum. “Efsane Adam”.
Dinarlılar bana, bir “Efsane Adam”dan bahsettiler. Hemşerilerimden Dinar’ın ilkçağlardan günümüze ulaşmış efsanelerinden birini dinler gibi dinlediğim Nedret Gürcan Bey’in Masal Adamı’na; Dinar’ın mimarı, Bayram Ali Veziroğlu’na ben “efsane adam” demeyi uygun görüyorum.
Onun hizmetlerini sıraladılar dinlediklerim… İlk planlı şehircilik, yol, su, kanalizasyon, kaldırım gibi alt yapı hizmetlerinden sonra; Suçıkan Park, Santral Park, Ziraat Behçesi, Yol Kesen Apartmanları, Bağkur Evleri, Zahire Pazarı, Sanayi çarşısı, Hal binası, çağdaş bir belediye hizmet binası (depremde yıkılan kesme taşlardan yapılmış taş bina) gibi şehircilik çalışmaları… Dinar panayırı, Sinema ve Dinar Bandosu gibi kültür hizmetleri… Bu hizmetlerin sayısını artırabiliriz. Çünkü buraya aktaramadığımız daha çok şey var.
Bana göre Bayram Ali Veziroğlu’nu “Efsane Adam”, “Masal Adam” yapan asıl şey; Dinar’ın başındaki sıtma belasını yenmek için, yani saz ovasındaki bataklığı ıslah edebilmek için verdiği mücadele ile Dinar’a hidroelektrik santralini kazandırmış olmasıdır.
Hidroelektrik santrali, 19.yüzyılın sonunda Geyikler Nahiyesi’nin idari merkezi olan Dinar’ın gelişmesinde ve 1930-1980 yılları arasında altın bir çağ yaşamasında etkili olan üç sebepten birisidir. Bu üç sebepten diğer ikisi de 1889 yılında İzmir-Aydın Demiryolu hattının Dinar’a ulaşması, uzun yıllar Dinar İstasyonunun bölgenin hem hububat yükleme-indirme, hem de yolcu taşıma istasyonu olmasıdır. İkincisi birincisinin hazırladığı sebeplerle Dinar’ın 1908 yılında ilçe olmasıdır.
O yıllarda küçük bir ilçede dağları delmek, ancak efsane ve masal kahramanlarının yapabileceği bir iştir. Dağları delerek Suçıkan suyunu Santral Parkı’nın yanındaki hidroelektrik santraline ulaştırmak ve o yıllarda kendi ürettiği elektrik ile pırıl pırıl aydınlanan bir kent yaratmak, Keçiborlu Kükürt Fabrikasına hat çekerek ürettiği elektriği satarak Dinar Belediye Bütçesini artırmak, belediyeyi bölgenin borçsuz tek belediyesi haline getirmek, ancak Masal-Efsane adamların yapacağı iştir.
Dinar yeniden derlenmekte toparlanmaktadır. Dinar daha iyiye, güzele yürüyecek ve yeniden ALTIN ŞEHİR olacaktır. Buna inancım tamdır. Daha güzel bir Dinar için hizmeti geçenlerden başta Bayram Ali Veziroğlu olmak üzere, sonsuzluğa uçanlara rahmet dilerken, yaşayanlara şükranlarımı ifade etmek isterim.
Saygılarımla.
Raif ÖZTÜRK
